4059 sayılı Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat Yasası’nın 6 ncı maddesinin (c) bendi uyarınca bağlı kuruluşlarımızdan biri olan İhracatçı Birliklerinin kuruluşu 1930’lu yıllara dayanmaktadır.
Tarihçe
1929 yılında başlayarak 1930’lu yılları etkisi altına alan Büyük Ekonomik Buhran, tüm dünya ekonomilerinde olduğu gibi ülkemizde de iç ve dış ticaret politikalarına yönelik yasal düzenlemeleri zorunlu kılmıştır. Bu çerçevede, 1936 yılında İhracatçı Birliklerinin kurulmasına imkan tanıyan yasal düzenlemeler gerçekleştirilmiştir.
Doğu İllerinden Sovyetlere yapılan canlı hayvan ihracatında yaşanan fiyat rekabetinin (düşük fiyat politikası) önüne geçebilmek amacıyla kurulan ve ilk ihracatçı birliğimiz olma niteliğini taşıyan Doğu Anadolu İhracatçı Birliği, Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatlarıyla, 4 Mart 1937 tarih ve 2/6107 sayılı Kararname ile Doğu ve Cenup Vilayetleri Mıntıkası, “Canlı Hayvan İhracatçıları Birliği Türk Anonim Şirketi” adı altında kurulmuştur.
Daha sonra, 25 Mart 1940 tarih ve 4467 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan, 19/03/1940 tarih ve 13093 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile İhracatçı birlikleri tek bir statüye kavuşturulmuştur. 3274 Sayılı Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun yürürlüğe girdiği 16/4/1989 tarihine kadar Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren İhracatçı Birlikleri, adı geçen Kanunun 26 ncı maddesinde Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının Bağlı Kuruluşu olarak tanımlanmıştır.
İhracatçı Birliklerinin statüsü ve çalışma prensipleri, 5/7/1993 tarihli ve 93/4614 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve bu Karara istinaden çıkarılmış olan 14/8/1993 tarihli İhracatçı Birlikleri Yönetmeliği ile düzenlenmiş; bilahare, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığının 4059 sayılı yeni Teşkilat Yasası ile Hazine Müsteşarlığı ve Dış Ticaret Müsteşarlığı olarak ikiye ayrılmasıyla da İhracatçı Birlikleri mezkur Kanunun 6 ncı maddesinde, Dış Ticaret Müsteşarlığının Bağlı Kuruluşu olarak yer almıştır.
Son olarak, İhracatçı Birlikleri’nin kuruluş ve görevleri, 3/7/2009 tarih 27338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5910 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan, 03/09/2009 tarih ve 27338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Yönetmelik” ile yeniden düzenlenmiştir.
59 ihracatçı birliği halihazırda, 13 Genel Sekreterlik altında 23 değişik sektörde faaliyet göstermekte, bu birliklere bağlı farklı illerimizde faaliyet gösteren 50 irtibat bürosu ile Brüksel ve Moskova’da 2 yurtdışı temsilciliği bulunmaktadır. İhracatçı birlikleri 11 ilde hizmet gösterilmektedir.
